نشریه پژوهش های گردشگری و توسعه پایدار
سال چهارم شماره 2 (پیاپی 14، تابستان 1400)

امروزه مفاهیمی نظیر بومگردی و اقامتگا ه های بومگردی، به عنوان مکانیسم های کنترل پیامدهای منفی گردشگری موردتوجه قرارگرفته است. یکی از مهمترین ابزارها جهت حرکت به سمت نگرش بومگردی و ارایه محصولات در اقامتگاه های بومگردی، اجرای استانداردها و ارایه آنها به صورت تجربه محور میباشد. معماری متنوع گیلان با آن همه عناصر بیبدیل خود همچون ایوان،کرسی، سقف های منحصربه فرد در طراحی اینگونه مجموعه هایی که در معرض دید و استفاده عموم قرار میگیرد همواره میتواند یکی از بهترین گزینه ها چه از منظر هویتی وچه از منظر اقلیمی باشد، چراکه معتقدیم حفظ و احیای صرفا کالبدی یک سرزمین نمیتواند آن را ارزنده و فعال نگه دارد. به نظر میرسد که استفاده از معماری بومی گیلان جاذبه های موثری برای گردشگران خصوصا گردشگران خارجی برای آشنایی با فرهنگ معماری گیلان مهیا سازد؛ همچنین باعث رونق مرکز اقامتی مزبور گردد. قلمرو مکانی این تحقیق اقامتگاه های بومگردی شهرستان ماسال است در این راستا فراهم کردن امکانات و تسهیلات رفاهی برای آسایش بیشتر مسافران امری لازم و ضروری مینماید. این تحقیق بر اساس شیوه توصیفی تحلیلی با رویکرد کیفی صورت گرفته است. نحوه گردآوری اطلاعات در بخش ادبیات و پیشینه پژوهش با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و میدانی و بررسی اسناد تاریخی انجامشده است. نتایج حاصل از این تحقیق کمک بسیاری به بازشناسی معماری بومی و سنتی گیلان و توسعه مراکز بوم گردی و جذب توریست خواهد شد.

منطقه اشتهارد همانند سایر مناطق کشور علیرغم داشتن قابلیتها و توانمندیهای فراوان درزمینه ژیوتوریستم و جاذبه های طبیعی کمنظیر و متنوع، همچنان برای گردشگران ناآشناست و مشکلات و موانع متعددی در جذب گردشگران علاقه مند به ژیوتوریسم و طبیعتگردی دارد. این پژوهش شناسایی توانمندیها و تنگناهای ژیوتوریسم منطقه اشتهارد را با رویکردی راهبردی مدنظر دارد. تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی – توسعه ای و از لحاظ روش انجام توصیفی – تحلیلی است و با اتکاء بر یافته های کتابخانه ای و میدانی به بررسی موضوع پرداخته شده است. ابزار جمع آوری داده ها شامل بررسی های میدانی، مصاحبه و تکمیل پرسشنامه و جداول بوده و با توجه به اطلاعات به دست آمده به بررسی جاذبه ها، امکانات و خدمات و وضعیت کلی ژیوتوریسم در منطقه مورد مطالعه پرداخته شده است. در مراحل بعد برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و تعیین ظرفیت ها، استراتژیها و راهبردهای توسعه ژیوتوریسم از روش تحلیل SWOT و مدل پرالونگ استفاده گردید و در نهایت به ارایه راهبردها و استراتژیهای مرتبط با توسعه ژیوتوریسم منطقه پرداخته شد. نتایج یافته ها نشان داد که منطقه موردمطالعه با 10 نقطه قوت و ضریب نهایی 3/51 و 8 فرصت و ضریب نهایی 3/39 در برابر 8 نقطه ضعف و ضریب نهایی 1/65 و 8 تهدید با ضریب نهایی 1/65 توانمندیهای بسیار زیادی برای توسعه ژیوتوریسم دارد؛ ولی ضعفها و تهدیدهای موجود مانع از بالفعل شدن این توانمندیها گردیده است؛ بنابراین میتوان گفت استراتژی نهایی توسعه ژیوتوریسم منطقه اشتهارد یک استراتژی تهاجمی و مبتنی بر تقویت نقاط قوت و استفاده از فرصتهای موجود در جهت غلبه بر ضعفها و تهدیدات پیشرو درزمینه توسعه گردشگری منطقه میباشد. همچنین تحلیل ظرفیت های ژیوتوریستی بر اساس مدل پرالونگ نشان میدهد که کوه های رنگینکمانی به دلیل بالابودن ارزش زیبایی ظاهری و علمی دارای بیشترین میزان قابلیت و توانمندی بوده و به ترتیب امتیاز 1 و 82.5 /. را به خود اختصاص داده و رود شور نیز کمترین میزان توانمندی در میان لندفرمها را دارند. در ارزیابی عیار گردشگری نیز کوه های رنگین کمانی با کسب امتیاز 74.4 و خانه های صخره ای دستکند با امتیاز 2450 حایز رتبه اول و دوم شدند و ازنظر عیار بهرهوری همخانه های صخرهای دستکند اشتهارد با امتیاز 1.5  و کوه های رنگین کمانی با امتیاز 74.9 وضعیت مطلوب تری نسبت به بقیه نقاط دارد نتایج این بررسی نشان میدهد که جاذبه های ژیومورفولوریکی منطقه اشتهارد از توانایی بالایی برای تحلیل ظرفیت های گردشگری برخوردار است.

بازاریابی دیجیتال امروزه نه یک انتخاب که یک ضرورت برای موفقیت در هر کسب و کاری است. حوزه گردشگری پزشکی نیز امروزه به این ابزار بازاریابی نیازمند است. در این تحقیق سه مولفه بازاریابی دیجیتال یعنی، تبلیغات، مشوق ها و بازاریابی تعاملی و تاثیر آن بر آگاهی بخشی گردشگران بررسی گردیده اند. تحقیق از نوع کاربردی و از منظر ماهیت توصیفی پیماشی است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه استانداردراجی و همکاران (2020) بوده که پس از ترجمه بومی سازی شده است. برای پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ و برای روایی سازه پرسشنامه از تحلیل بارهای عاملی تاییدی استفاده گردیده است. جامعه آماری تحقیق کلیه گردشگرانی است که برای دریافت خدمات پزشکی به مشهد سفرکرده اند. حجم نمونه آماری  384 نفرتعیین شد. روش نمونه گیری با توجه به محدودیتهای کرونایی غیراحتمالی در دسترس بوده و برای بررسی فرضیه ها از مدلیابی معادلات ساختاری و نرم افزار اسمارت پی ال اس استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد بازاریابی دیجیتال تاثیر زیادی بر آگاهی بخشی گردشگران پزشکی داشته و تاثیر تمامی مولفه های بازاریابی دیجیتال (تبلیغات، مشوق ها و بازاریابی تعاملی) بر آگاهی بخشی تایید شده است. براساس نتایج بدست آمده بازاریابی تعاملی بیشترین اثررا بر آگاهی بخشی گردشگران پزشکی داشته است.

گردشگری پایدار نشات گرفته از امنیت پایدار است و گسترش گردشگری موجب ایجاد ثبات اجتماعی می شود. رشد پایدار گردشگری درگرو عملکرد مناسب و عوامل متعددی بوده که مرتبط هم هستند و از عوامل مهم و موثر این موضوع، امنیت گردشگران، مکان گردشگری و جامعه است. امروزه امنیت مهمترین و اساسی ترین بحث در تهیه راهبرد گسترش گردشگری در دنیا محسوب می شود. دوام و پایداری، گسترش و امنیت در گردشگری مفهوم مشترکی دارد و هرگونه ناامنی در سطوح و مراحل مختلف خسارت زیانبار و جبران ناپذیری به این صنعت وارد میکند. در این تحقیق سعی شده ضمن مطالعه مسئله گردشگری، اهمیت آن و نقش امنیت در گسترش توریسم پایدار و ارایه راهکارها در زمینه ارتقای صنعت گردشگری، شاخصهای امنیت در تاثیرگذاری گردشگری از طریق تحلیل سلسله مراتبی اولویت بندی شده و شاخص فرهنگی بیشترین تاثیر و اقتصادی کمترین نقش در جذب گردشگری دارد لذا نتیجه میگیریم که گسترش گردشگری در کشور ایران با تاریخی کهن، تمدن قدیمی و دارای آثار باستانی و فرهنگی فراوان، تحت تاثیر شاخص های مطرح شده امنیت قرار دارد که ضرورت دارد مسئولین در خصوص ارتقای این شاخص ها براساس اولویت-های به دست آمده اقدامات راهبردی، اجرایی و عملیاتی انجام دهند تا در آینده بخشی از نیازمندی اقتصاد کشور از این طریق تامین گردد.